‘Ik zie er niet uit’, ‘Dat verdien ik helemaal niet’, ‘Dit is niet voor mij weggelegd’. Herken je een van deze gedachten? Je bent absoluut niet de enige. We hebben allemaal wel eens van die momenten dat we wat meer aan onszelf twijfelen. Maar zorgen deze destructieve gedachten voor belemmeringen in je dagelijkse leven? Dan is het hoog tijd om minder kritisch te zijn voor jezelf en meer contact te maken met je lichaam en geest. In deze blog geven we je wat meer informatie over waar een laag zelfbeeld precies vandaan komt en hoe je jouw zelfbeeld kunt veranderen.
Dit artikel is gemaakt door twee studenten die een aantal weken bezig zijn geweest met een onderzoek naar het zelfbeeld van (jong)volwassen vrouwen. Een interessant inzicht hieruit is dat veel vrouwen vaak denken dat een laag zelfbeeld vooral afkomstig zou zijn van sociale media. In principe is sociale media inderdaad een broedplaats, maar wist je dat jouw zelfbeeld en eigenwaarde vooral wordt ontwikkeld in de jonge jaren? Wij leggen het je even uit!
Wat is je zelfbeeld?
Het zelfbeeld laat zien hoe je jezelf waarneemt. Dit kan zowel positief maar als negatief zijn. Een positief zelfbeeld houdt in dat je een goed beeld hebt van jezelf. Je ziet jezelf als een wenselijk persoon, beschouwt een gezond en gelukkig persoon als je in de spiegel kijkt en denkt ook dat andere mensen dit inzien. Een negatief zelfbeeld daarentegen, houdt in dat de gedachten die je over jezelf hebt negatief zijn. Dit kan zowel op gebied van innerlijk en uiterlijk zijn. Zoals niet je kwaliteiten in kunnen zien en de focus vooral te leggen op onze zwakke punten.
Hoe weet je of je een negatief zelfbeeld hebt?
Een negatief zelfbeeld hebben, heeft invloed op je persoonlijke- als professionele leven. Je hebt moeite met jezelf te vertrouwen en bij het maken van beslissingen. Daarnaast ben je jezelf continu aan het vergelijken met anderen, kun je niet zo goed tegen kritiek, vind je het lastig om positieve kenmerken van jezelf te benoemen en ben je bang om in het middelpunt te staan. Op gebied van uiterlijk uit zich dat in bijvoorbeeld jezelf lelijk vinden.
Herken je een van deze punten? Dan nemen we je graag mee door de oorzaken hiervan.
Hoe kom je aan een negatief beeld over jezelf?
Freud's theory
Om de oorzaak van een laag zelfbeeld kort uit te leggen, zullen we je eerst even kennis laten maken met Freud’s Theory. Volgens het Model of the Human Mind, bestaan je hersenen namelijk uit drie onderdelen; je bewustzijn, je onderbewustzijn en je onbewuste. Op dit moment ben je deze tekst aan het lezen en zul je waarschijnlijk tegelijkertijd ook stemmen op de achtergrond horen, bepaalde dingen ruiken of scroll je nu even op je laptop met je vingers. Dit is allemaal mogelijk door het bewustzijn.
een laagje dieper..
Als we een niveau naar beneden gaan, komen we uit op het onderbewustzijn. De plek waar alle ervaringen, kennis en gedachten worden opgeslagen. Ook regelt het alles in het lichaam wat nodig is om te kunnen functioneren. Denk maar aan eten, ademen en het opslaan van herinneringen. Het bepaalt hoe je denkt, hoe je je voelt, wat je gelooft en hoe je daarop handelt en reageert. Dit is ook wel het krachtigste deel aangezien het 95% van je hersenkracht in beslag neemt en je bewustzijn slechts de andere 5%.
Alles waar je sterk in gelooft, dringt via het bewustzijn zo het onderbewustzijn in. Vooral in de leeftijdsfase van 0 tot 7 bezit je nog geen kritisch denkvermogen. Vooral in deze periode zul je alles wat je ouders, vrienden of familie tegen je vertellen, zien als waarheid en dus ook zien als de juiste overtuiging. In dat geval kun je eigenlijk wel stellen dat je onderbewustzijn een groot onderdeel is binnen de vorming van je zelfbeeld.
Waar wordt je zelfbeeld door bepaald?
Vorming van het zelfbeeld door trauma’s uit je verleden
Bij het woord ‘trauma’ denken mensen vaak dat het om een grote gebeurtenis gaat zoals bijvoorbeeld een auto-ongeluk of seksueel misbruik. Echter kunnen traumatische ervaringen ook kleiner zijn. Bijvoorbeeld dat je ouders zijn gescheiden, je vroeger vaak bent uitgelachen om hoe je eruitziet of wanneer een dierbare ineens geen contact meer met je wilt. Deze ‘kleinere’ traumatische ervaringen zijn vaak subjectief waardoor de impact bij elk persoon zal verschillen. Dat heeft te maken met de manier hoe de hersenen de stress verwerken, en dat lukt niet altijd even goed.
Onverwerkte trauma's
Omdat de ‘kleinere’ trauma’s vaak minder serieus genomen worden dan de ‘grotere’ trauma’s, kan het zijn dat je hier vroeger niet veel aandacht aan hebt besteed. Doordat deze ervaringen niet zijn verwerkt, kan het op latere leeftijd invloed hebben op de van volwassenen en kinderen op sociaal-emotioneel gebied. Andere gevolgen zijn angstaanvallen, depressie of wederom een laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.
Op latere leeftijd komen er natuurlijk nog andere invloeden bij zoals maatschappelijke druk of juist de rol van sociale media. Vooral dit wordt veel ervaren bij de generatie van nu, waarbij we elke dag op het internet foto’s en video’s zien van fitte, knappe mensen.
Vorming van het beeld van jezelf door sociale media
Ook business owner van Livin’Toned, online coach & nutritionist Loewi Monbaliu, ziet dit probleem steeds meer ontstaan. Met een passie voor fitness en behulp van wetenschappelijk bewezen feiten, hoopt ze sporters vooruit te helpen met de juiste kennis. Ze merkt namelijk op dat veel vrouwen onzeker worden en een te hoge druk op zichzelf leggen bij het zien van fitfluencers die altijd het ‘perfecte plaatje’ delen. ‘Zo wil ik er ook uitzien’ met alle gevolgen van dien.
Natuurlijk zijn er fitfluencers die enorm hard in de sportschool staan te trainen, maar zo zitten er ook een aantal tussen met gunstige genen of maken juist gebruik van photoshop. Volgens Loewi is het dan ook cruciaal dat we nuchter moeten gaan kijken naar wat we precies op sociale media voorbij zien komen. Niet alles is zo mooi als het lijkt, en ook zij voelen zich achter de camera niet altijd even tevreden over zichzelf.
'Perfecte plaatje'
Een interessant inzicht uit ons gesprek met Loewi is dat er fitfluencers zijn die dit ‘perfecte plaatje’ willen doorbreken door realistische content te plaatsen. Maar wanneer deze beelden eenmaal zijn gepost, worden ze niet altijd even goed ontvangen. Sterker nog, de negatieve reacties vanuit de volgers zorgen er op deze manier voor dat de fitfluencers bij hunzelf weer een negatief zelfbeeld creëren. Je kunt het dus eigenlijk zien als een vicieuze, onbreekbare cirkel.
Hoe verhoog je het zelfbeeld?
Om je zelfbeeld te kunnen verhogen is het nodig om de theorie van Freud te grijpen. Alleen dan is het mogelijk om het onderbewustzijn te her programmeren. Want in principe moeten we ervoor zorgen dat dit onderbewustzijn dus een andere overtuiging krijgt waar je uiteindelijk naar zult gaan leven.
Bevestiging van je overtuigingen
Iets wat je hierbij moet weten is dat het onderbewustzijn precies opvolgt wat het bewustzijn doorgeeft. Geloof je er dus in dat je niet kunt praten voor een grote groep mensen, of dat je niet slim genoeg bent om die bepaalde functie op je werk aan te nemen? Dan zal het onbewuste er alles aan doen om te bewijzen dat dat klopt. Zo val je ineens stil voor de grote groep of raak je in paniek bij de sollicitatie waardoor je de functie ook niet krijgt.
Verantwoordelijkheid nemen voor jouw beeld over jezelf
Uiteindelijk zul je zelf de verantwoordelijkheid moeten nemen om je onderbewustzijn ervan te overtuigen dat de overtuigingen die je op jonge leeftijd hebt aangenomen, niet jouw overtuigingen waren, maar die van jouw externe omgeving. De eerste stap om dit te kunnen veranderen is het bewust worden van die gedachten. Vanuit daar is het mogelijk om het gedrag te kunnen veranderen en daarbij een nieuwe gewoonte te creëren. Dit gaat niet binnen een dag maar kost tijd, wilskracht, intrinsieke motivatie en discipline. Het onderbewustzijn is tig maal keer sterker dan het bewustzijn.
Om dit te kunnen veranderen hebben wij een twee methodes voor je gevonden die je kunnen helpen om dat onderbewustzijn als het ware te ‘manipuleren’.
Methodes om het beeld van jezelf te verbeteren
Witboek /positief dagboek
Volgens klinische psychologie hoogleraren Andrew K. MacLeod & Richard Moore helpt het om een nieuwe positieve overtuiging te formuleren waarbij er actief op zoek gegaan moet worden om aan te tonen dat hij of zij een waardevol persoon is (Macleod, A. K., & Moore, R., 2000). Vanuit daar wordt ook door Christine A. Padesky, Ph. D, innovator op gebied van cognitieve therapie, aangeraden om een ‘positief dagboek’, of ook wel ‘witboek’ bij te houden waarbij positieve gebeurtenissen genoteerd worden.
Hoe meer je je hierop richt, hoe minder de negatieve gedachten naar de voorgrond komen (Padesky, C. A., 1994). Belangrijk hierbij is de kracht van herhaling, waarbij je de positieve zinnen vaker leest zodat je er steeds meer in zult geloven. Door die herhaling kun uiteindelijk je overtuiging veranderen.
Affirmaties
Vanuit de self-affirmation theory van hoogleraar psycholoog Claude Steele kunnen wij stellen dat het herhalen van positieve affirmaties ook enorm erg in het voordeel kan werken. Dit zorgt er namelijk voor dat je de negatieve zelfpraat kunt bestrijden door je onderbewustzijn een nieuwe, positieve overtuiging aan te leren. Het is een langdurige oefening, maar studie bewijst dus echt dat hoe vaak je iets herhaalt, je er uiteindelijk vanzelf in gaat geloven. En niet verrassend; dit heeft uiteindelijk weer impact op je handelen en het verloop van de rest van je leven.
Deze affirmaties kun je het best opnoemen in de ochtend wanneer je net wakker bent, zodat je de dag meteen goed start. Let wel op dat de affirmaties alleen lukken als je er echt in gelooft en ze voor een lange tijd herhaalt. Alleen dan kunnen ze het onderbewustzijn binnendringen. Het zorgt er ook niet voor dat het meteen je leven veranderd. Het verandert wel je mindset waardoor je ook echt actie zult ondernemen.
Welke affirmaties werken voor jou?
Hierbij een aantal affirmaties die voor jou kunnen werken, maar maak ze vooral persoonlijk op hoe het voor jou het beste werkt!
– Ik ben dankbaar dat ik leef
– Ik ben goed genoeg
– Ik werk hard
– Ik kom altijd met goede ideeën
– Ik accepteer mezelf zoals ik ben
– Ik ben sportief
– Ik ben lief en zorgzaam
Handboek Positieve Mindset
Tip: bekijk eens het Positieve Mindset handboek.
In een handomdraai heb je toegang tot E-boek Positieve Mindset, voor minder negatieve gedachten, angst en piekeren.
Leer hoe je de negatieve spiraal kan omkeren in 3 stappen en laat je inspireren door meer dan 120 affirmaties.
Traumaverwerking
Ben je juist geïnteresseerd om het probleem bij de bron aan te pakken? Dan raden we je aan om je trauma’s te verwerken samen met een professional. Het ontwijken van traumatische ervaringen kan namelijk voor nog meer klachten zorgen zoals slaapproblemen, nachtmerries of schrikken van kleine dingen. Door in contact te komen met een trauma therapeut kun je gezamenlijk de emoties en gebeurtenissen verwerken. Hierna leer je het een plek te geven. Dat zorgt ervoor dat je er in het dagelijks leven mee om leert te gaan en je potentie meer kunt gaan gebruiken.
Je eigen zelfbeeld veranderen: 10-handige tips!
Als laatst willen we je nog graag wat handige tips mee te geven zodat je meteen kunt starten met het verbeteren van je zelfbeeld.
- Ontdek waar je goed in bent en besteed hier meer tijd aan
- Bouw relaties op met mensen die je een goed gevoel geven
- Start met ‘nee’ zeggen
- Doe eens iets buiten je comfortzone
- Wees net zo lief voor jezelf als dat je bent tegen de mensen van wie je houdt
- Start met bewegen; zo komen er namelijk geluk stoffen vrij
- Vier je kleine overwinningen
- Herinner jezelf eraan dat niemand perfect is
- Wees lief tegen andere mensen
- Stop jezelf te vergelijken met anderen
Conclusie: hoe weet je nou of je een positief zelfbeeld hebt?
Nu vraag je je vast af wanneer je dan weet of je een positief zelfbeeld hebt. Want hoe herken je dit nou en hoe weet je dat je hier vooruitgang in hebt geboekt?
Dit merk je al snel wanneer je een stuk positiever in het leven staat. Je hebt meer energie en wilt dingen uitproberen. Daarnaast vind je het makkelijk om je grenzen aan te geven en bent vooral niet bang om nee te zeggen. Je weet wat je waard bent en bent ineens een stuk minder kritisch op jezelf… Dat is toch iets wat we allemaal willen?
Hulp nodig bij het verbeteren van je zelfbeeld?
Vind je het nog lastig om deze stappen te zetten? Weet je niet hoe je blokkades en oude overtuiging moet doorbreken? Of heb je het gevoel dat je niet weet waar je moet beginnen? Laat vooral weten waar je tegen aan loopt en we helpen je graag verder!
Wil je zelfstandig aan de slag en je zelfbeeld en zelfvertrouwen verbeteren? Volg dan de cursus ‘Acceptatie & Zelfliefde’. In deze cursus krijg je verschillende meditaties, geleide oefeningen en een werkboek om direct mee aan de slag kan gaan.
Auteurs Billy en Sanna
Wij zijn Billy van Hagen en Sanna Wilms en zitten momenteel in het derde jaar van de studie Creative Marketing & Sales aan de Hogeschool Rotterdam. Samen zijn wij afgelopen 2 maanden bezig geweest aan een project waarbij wij ons gingen wagen aan een maatschappelijk vraagstuk. Ons focusgebied werd hierbij het zelfbeeld van de vrouw en wij hebben tijdens dit proces met veel mooie vrouwen gesproken die zich kwetsbaar hebben open gesteld. Dankzij de inzichten die hieruit zijn voortgekomen en ons theoretisch onderzoek, hebben wij een mooie samenwerking met Mahalia mogen opzetten waar we enorm dankbaar voor zijn. We hopen veel vrouwen, maar ook mannen, hiermee een beetje verder te helpen om het beste uit je zelf naar boven te halen.”
